Subnavigatie

X

Waarom kiest radicaal rechts voor Poetin?

Afbeelding: Vladimir Poetin van Kremlin.ru via Wikipedia (linker paneel), Thierry Baudet via Twitter (rechter paneel)
Baudet vindt Poetin een "prachtige vent" (Twitter)
Baudet vindt Poetin een “prachtige vent” (Twitter)

Het is veel mensen al opgevallen. Mensen die zichzelf tegen de ‘coronadictatuur’ verzetten, blijken ineens de kant van Poetin te kiezen. Heel vreemd natuurlijk, want Poetin is (de facto) een dictator. Hoe kan het dat deze mensen, vooral op de radicaal rechtse flank, ineens zo achter Poetin staan? Of in ieder geval zich niet tegen Poetin uitspreken? Waarom vindt Baudet Poetin een “prachtige vent”, maar keert hij zich tegen de NAVO, EU, het WEF, etc.?1 Waarom kiest radicaal rechts voor Poetin?

Model POX

Het is geheel waarschijnlijk dat er veel theorieën zijn die dit gedrag kunnen verklaren. Ik wil mij richten op de ‘Balanstheorie’ van Fritz Heider. Heider stelde dat mensen behoefte hebben aan een cognitieve consistentie. Wanneer er geen sprake is van een balans, ervaart men een cognitief ongemakkelijke situatie waarin opvattingen van bestaande relaties met elkaar botsen. Hij kwam met een analytische methode om een balans of onbalans te identificeren (het Model POX). Waarbij positieve relaties worden aangegeven met een plusteken (+), en negatieve relaties worden aangegeven met een minteken (-). In het Model POX bestaat er een driehoeksrelatie tussen twee personen en een object, attribuut, of idee – of een verzameling daarvan. Als je de relaties met elkaar vermenigvuldigd en de uitkomst is positief (plusteken), dan is er sprake van balans. Als er de uitkomst negatief is (minteken), dan is er sprake van onbalans. Als voorbeeld: als je 1 x 1 x 1 of 1 x -1 x -1 uitrekent, is de uitkomst positief, maar als je 1 x -1 x 1 uitrekent, is de uitkomst negatief.

Relatie met Poetin en de NAVO

Ik heb de relaties visueel gemaakt in de afbeelding hieronder. De POX relaties zijn weergegeven in paars. Model A is de relatie zoals deze was voor Poetin de oorlog begon tegen Oekraïne. Radicaal rechts en Poetin delen het idee dat de NAVO een slecht instituut is. Radicaal rechts is, in het algemeen, nationalistisch en dus tegen internationale verbonden zoals de NAVO. Poetin is om historische en militaire redenen tegen de NAVO. Deze gedeelde negatieve relatie met de NAVO maakt dat radicaal rechts en Poetin een positieve relatie hebben. De relatie is dus in balans.

Tekst gaat verder onder afbeelding

De situatie is echter veranderd toen Poetin Oekraïne binnenviel. Dit stelde radicaal rechts tot een dilemma. In model B kiest radicaal rechts ervoor om de NAVO te steunen omdat de NAVO misschien toch zo slecht niet blijkt te zijn als het gaat om de verdediging tegen externe dreigingen. De relatie (P-X) verandert van een negatief teken, naar een positief teken. Dit creëert echter een cognitieve onbalans en een dilemma. Aangezien radicaal rechts niets kan veranderen aan de relatie tussen Poetin en de NAVO, moet radicaal rechts de positieve relatie met Poetin breken (de relatie P-O wordt negatief), óf vasthouden aan het idee dat de NAVO slecht is en de positieve relatie met Poetin versterken.

Er is ook een andere mogelijkheid. In model C breekt radicaal rechts met de positieve relatie richting Poetin (de relatie P-O wordt negatief). Echter ontstaat er dan ook een cognitieve onbalans en dus een dilemma. Radicaal rechts loopt dan tegen het probleem aan dat ze iemand niet leuk moeten gaan vinden, waarmee ze een gedeelde visie hebben. Dan moet radicaal rechts dus toegeven dat ze misschien niet zo erg tegen de NAVO zijn en dus inleveren in hun anti-globalistische standpunt (de relatie P-X wordt positief) , óf vasthouden aan het idee dat de NAVO slecht is en de relatie met Poetin weer positief maken.

Relatie met de regering en de NAVO

In de relatie met de regering en de NAVO zien we eenzelfde patroon. In model D is er sprake van een balans. De regering schaart zich achter de NAVO. Radicaal rechts deelt deze visie van de regering niet omdat deze tegen de NAVO is, en heeft dus een negatieve relatie met de regering. In model E en F is er sprake van onbalans.

Tekst gaat verder onder afbeelding

In model E kiest radicaal rechts ervoor om toch maar een positieve relatie aan te gaan met de regering en dus indirect de NAVO te steunen (de relatie P-Y wordt positief). Echter vormt dit een onbalans omdat radicaal rechts geen positieve relatie heeft met de NAVO. Bovendien heeft radicaal rechts de regering als ‘vijand’ verklaard. Het eens zijn met de regering, zou dus een soort van verraad richting de eigen overtuiging zijn. Radicaal rechts moet dan de relatie met de NAVO positief maken, want anders kan het de regering niet steunen. Dit gaat uiteraard ten kosten van hun eigen standpunt en geloofwaardigheid richting hun kiezers. De NAVO is in de ogen van radicaal rechts immers een globalistisch instituut dat een bedreiging vormt voor de natiestaat. En de regering zou ‘heulen’ met globalistische instituten om de ‘natiestaat’ op te heffen en te laten opgaan in een federale unie. Dat standpunt gaat radicaal rechts niet inleveren, dus kiest het ervoor om de situatie in model D in stand te houden en te versterken.

In model F besluit radicaal rechts dat de NAVO misschien zo slecht niet is (de relatie P-X wordt positief). Het probleem is echter dat radicaal rechts dan een visie deelt met de regering, maar radicaal rechts is tegen de regering. Ook hier ontstaat dus een onbalans. Dit stelt radicaal rechts voor de keuze om naast de NAVO ook de regering positief te gaan zien, óf toch te beslissen de NAVO niet als positief te zien en terug te vallen in de relaties in model D.

Conclusie

Waarom kiest radicaal rechts voor Poetin? Radicaal rechts staat voor een aantal dilemma’s omdat ze duidelijk een keuze moeten maken tussen 1. het wel of niet steunen van de NAVO, of ten gevolge van die beslissing 2. het wel of niet steunen van de regering en Poetin. Zover ik kan beoordelen, kiest radicaal rechts er momenteel voor om de negatieve relatie richting de NAVO in stand te houden: de NAVO is immers, volgens radicaal rechts, een globalistisch instituut dat een dreiging vormt voor de natiestaat. Baudet spreekt van “NAVO-aggressie” en “absurde oorlogszucht van de EU”. Baudet vraagt zich immers af “is NAVO-lidmaatschap nog wel van deze tijd?”2 Daarbij stelt Baudet zich negatief op over onze democratie en onze regering. Hij stelt dat de Tweede Kamer een “belachelijk instituut” is.3 De keuze om de relatie met de NAVO negatief te houden, kan verklaren waarom radicaal rechts zich tegen de regering keert en Poetin niet veroordeelt of zelfs het gedrag van Poetin goed proberen te praten. Radicaal rechts kan niet de regering steunen en kan zich niet uitspreken tegen Poetin omdat ze dan de NAVO als iets positiefs moeten gaan zien.

Discussie

De Balanstheorie komt wel met een limitatie. Is het mogelijk om tegelijkertijd Poetin zijn gedrag te veroordelen én tegen de NAVO te zijn? Ik denk wel dat dit mogelijk is. Het punt is echter dat radicaal rechts zich overduidelijk niet uitspreekt tegen Poetin, maar hem zelfs prijst om zijn karakter. Daarnaast kan het zijn dat iemand zich niet bewust is van de cognitieve onbalans. Men kan zich niet bewust zijn van het feit dat wanneer ze zich tegen Poetin uitspreken, ze indirect ook steun uitspreken richting onze regering en de NAVO omdat ze dezelfde visie over Poetin delen.

  1. https://twitter.com/thierrybaudet/status/1492115935687290882
  2. https://twitter.com/thierrybaudet/status/1496774162416914434
  3. https://twitter.com/mmeeuw/status/1497184315909808136

Dit vind je misschien ook leuk